Nhận thức của cộng đồng vẫn là trở ngại lớn
Giải pháp nào và ưu tiên lĩnh vực nào cho hoạt động chăm sóc mắt tại Việt Nam thời gian tới? Là chủ đề lớn của các đại biểu đại diện Bộ Y tế, WHO, các tổ chức PCML trong và ngoài nước tham dự “Hội thảo xây dựng kế hoạch ưu tiên hoạt động chăm sóc mắt tại Việt Nam” do Ban chỉ đạo Quốc gia PCML Bộ y tế và BV Mắt TW tổ chức tại Hà Nội từ 6/6/ đến 7/6/2011.
Thứ trưởng Bộ y tế, Trưởng BCĐ QG PCML Nguyễn Thị Xuyên và Giám đốc BV Mắt TW Đỗ Như Hơn chủ trì Hội thảo.
Trong nhiều năm qua, với sự nỗ lực của ngành mắt Việt Nam và sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế, công tác PCML tại Việt Nam đã đạt được những bước tiến quan trọng và toàn diện: từ hoạt động đạo tạo cán bộ, phát triển khoa học kỹ thuật, nâng cấp trang thiết bị nhãn khoa đến công tác PCML cộng đồng... Tỷ lệ mù loà ở người trên 50 tuổi trong dân số giảm rõ rệt từ 4,7% (2002) xuống còn 3,1% (2007), số lượng cán bộ y bác sỹ không ngừng được đào tạo và tăng lên theo hàng năm... Các nguyên nhân gây mù chính hiện nay là đục thuỷ tinh thể (chiếm tỷ lệ 66,1%), bệnh glôcôm (6,5%), bệnh mắt hột (chiếm 1,7% ).... đặc biệt, đáng báo động về tình trạng tật khúc xạ không ngừng tăng cao, ước tính tỷ lệ bị tật khúc xạ chiếm 15-40%, chủ yếu tập trung ở thành thị, hiện cả nước có gần 3 triệu em ở lứa tuổi học sinh (5-16) cần được chỉnh kính!
Theo báo cáo của BV Mắt TW, cả nước có 1.247 bác sỹ chuyên khoa mắt, tuy nhiên trong số đó có khả năng phẫu thuật bệnh đục thuỷ tinh thể chỉ chiếm 40,5%. Một tỷ lệ đáng lưu tâm là biến chứng phẫu thuật chiếm 4,1% . Việt Nam ước khoảng gần 400.000 người mù 2 mắt và lượng tồn đọng mù do đục TTT hàng năm không ngừng tăng cao...
Hội thảo đã đưa ra những khó khăn và thách thức mà công tác PCML ở Việt Nam đang đối diện: Số mổ ở cộng đồng giảm nhiều; Thiếu kinh phí hỗ trợ cho đối tượng cận nghèo; Thiếu phương tiện đi lại, kinh phí hỗ trợ cho mổ đục TTT ở cộng đồng; Khả năng kiểm soát về chất lượng phẫu thuật; Sự phối hợp giữa các bộ ban ngành, cũng như sự chỉ đạo trong ngành mắt về công tác PCML; Công tác tuyên truyền phòng bệnh ...
Các đại biểu thảo luận và chỉ ra một số nội dung quan trọng trong PCML tại Việt Nam trong thời gian tới: Đào tạo và nâng cao chất lượng đào tạo cán bộ nhãn khoa; Điều chỉnh chính sách và phát triển hệ thống nhãn khoa phù hợp; Tăng cường sự phối hợp giữa các bộ, ban ngành trung ương; Đẩy mạnh các hoạt động khám và phẫu thuật mắt cộng đồng; Tập trung thúc đẩy và cố gắng kiểm soát các bệnh gây mù chủ yếu (như: đục TTT, quặm mắt hột, glôcôm, tật khúc xạ, võng mạc đái tháo đươàng, võng mạc trẻ đẻ non, hõo trợ người khiếm thị....)
Trong các ý kiến thảo luận và toàn cảnh hội thảo cũng như những số liệu về PCML Việt Nam cho thấy, nhận thức của cộng đồng, của các ngành, các cấp về công tác chăm sóc mắt vẫn là rào cản lớn. Từ đó nó ảnh hưởng đến chủ trương chính sách, định hướng và giải pháp về công tác PCML. Công tác PCML chưa thu hút sự quan tâm đúng tầm và chung sức của toàn xã hội, từ đó gây ra những trở ngại về kinh phí cũng như những rào càn trong nhận thức của các tổ chức và cộng đồng.
Xây dựng và triển khai bài bản về một cuộc vận động lớn về công tác PCML, chỉ ra những tác động to lớn của thực trạng mù loà hiện nay và cảnh báo nhữung trở ngại tới sự phát triển kinh tế - xạ hội, đời sống dân sinh thừoi gian tới ...nhằm gây ảnh hưởng đến nhận thức cộng đồng cũng như các chính sách của nhà nước về công tác PCML là “chìa khoá” để ngành mắt nói riêng và ngành y tế nói chung thu hút và nhận được sự quan tâm ủng hộ của xã hội và các tổ chức trong, ngoài nước. Chưa làm được điều này, kế hoạch PCML ở phạm vi quốc gia ngõ hầu dừng lại ở những kế hoạch nhỏ, những giải pháp tình thế, số lượng mù loà cùng với tỷ lệ tồn đọng sẽ còn tăng cao mà khả năng ngành mắt một mình bám đuổi chống chọi là việc làm “quá sức”!