Thực trạng các bệnh lý võng mạc tại Việt Nam
Tại Việt Nam, có khoảng 7 triệu người trong độ tuổi 30-69 mắc bệnh đái tháo đường. Đáng lưu ý, bệnh võng mạc đái tháo đường là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa ở người trong độ tuổi lao động. Thống kê cũng cho thấy 39,5% các biến chứng của bệnh đái tháo đường liên quan đến mắt và thần kinh.
Theo các chuyên gia nhãn khoa đầu ngành, Bệnh nhân tiểu đường có nguy cơ cao bị mù lòa do biến chứng võng mạc tiểu đường khá cao, chiếm khoảng 20% . Nguy cơ này tăng theo thời gian mắc bệnh, và thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, chỉ đến khi bệnh trở nặng và gây mất thị lực thì người bệnh mới nhận ra.
Ở phạm vi toàn cầu, bệnh lý võng mạc thuộc nhóm nguyên nhân hàng đầu gây mất thị lực vĩnh viễn. Theo WHO, có tới 1/3 bệnh nhân đái tháo đường bị mắc bệnh võng mạc. Việc giải quyết thách thức trong chẩn đoán và điều trị bệnh võng mạc, đặc biệt là bệnh võng mạc đái tháo đường, là một ưu tiên cấp bách về sức khỏe cộng đồng.
Các bệnh lý về võng mạc không chỉ là một vấn đề y khoa mà còn tạo ra gánh nặng kinh tế - xã hội nghiêm trọng, tác động tiêu cực đến năng suất lao động và chất lượng cuộc sống của hàng triệu người.
Cấp thiết quản lý toàn diện bệnh lý về mắt do đái tháo đường
Nhằm xây dựng một mô hình quản lý toàn diện cho bệnh nhân mắc các bệnh lý về mắt do đái tháo đường, chương trình “Vì đôi mắt Việt” đặt ra một lộ trình cụ thể, xây dựng chiến lược và những hành động cần thiết để hiện thực hóa ba mục tiêu lớn:
Thứ nhất, nâng cao nhận thức và khả năng tiếp cận của người bệnh trong việc khám, phát hiện sớm, điều trị và quản lý các bệnh lý võng mạc và phù hoàng điểm do đái tháo đường;
Thứ hai, nâng cao năng lực (chẩn đoán, điều trị và quản lý) cho cán bộ y tế nhằm cải thiện chất lượng các đơn vị quản lý người bệnh mắc các bệnh lý võng mạc và phù hoàng điểm do đái tháo đường;
Thứ ba, xây dựng và phát triển mô hình đơn vị quản lý toàn diện người bệnh mắc các bệnh lý võng mạc và phù hoàng điểm do đái tháo đường để người bệnh được tiếp cận các dịch vụ khám phát hiện sớm, điều trị và theo dõi kịp thời; Phối hợp cập nhật và ban hành các hướng dẫn quốc gia về chẩn đoán, điều trị và quản lý bệnh lý võng mạc làm cơ sở cho việc nhân rộng mô hình sau này...
Phát biểu tại lễ ký kết, TS. Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) nhấn mạnh: “Trong vai trò là đơn vị đầu mối và chịu trách nhiệm chung về việc quản lý, xây dựng và triển khai Chương trình “Vì đôi mắt Việt”, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh cam kết đồng hành và hỗ trợ tối đa cho việc xây dựng mô hình quản lý toàn diện và các chính sách cho người bệnh võng mạc và phù hoàng điểm do đái tháo đường”. Ông bày tỏ tin tưởng rằng mô hình này giúp thúc đẩy ứng dụng các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI) trong khám phát hiện sớm các bệnh lý về mắt, không chỉ giúp nâng cao chất lượng điều trị cho người bệnh mà còn là một bước tiến quan trọng cho sự phát triển chuyên khoa mắt tại các bệnh viện công, đặc biệt là ở tuyến tỉnh.
PGS.TS. Phạm Ngọc Đông, Phó Chủ tịch,kiêm Tổng thư ký Hội Nhãn khoa Việt Nam, Giám đốc Bệnh viện Mắt Trung ương, khẳng định: “Với vai trò là bệnh viện chuyên khoa mắt đầu ngành của cả nước, Bệnh viện Mắt Trung ương cam kết dành nguồn lực tập trung và chuyên môn sâu nhất để xây dựng mô hình quản lý toàn diện này thông qua chương trình hợp tác “Vì đôi mắt Việt”, xây dựng và hoàn thiện các hướng dẫn chuyên môn, đề xuất các chính sách liên quan”.
PGS.TS Phạm Ngọc Đông nhấn mạnh, các mục tiêu của chương trình cũng hướng đến một trong những mục tiêu chung của Chiến lược quốc gia phòng chống mù lòa đến năm 2030 là tăng tỷ lệ người bệnh đái tháo đường được khám và theo dõi bệnh lý về mắt đạt trên 75%.
ThS.BSCKII. Lê Anh Tuấn, Giám đốc Bệnh viện Mắt TP. Hồ Chí Minh chia sẻ: “Bệnh viện Mắt TP. Hồ Chí Minh cam kết trong vai trò tiên phong tại khu vực phía Nam lĩnh vực đào tạo, chuyển giao kỹ thuật và nâng cao năng lực chuyên môn cho các cán bộ y tế trong khuôn khổ chương trình hợp tác “Vì đôi mắt Việt” nói riêng và trong lĩnh vực nhãn khoa nói chung. Quyết tâm xây dựng một hệ thống tầm soát và phát hiện sớm bệnh lý võng mạc hiệu quả cho lượng lớn người bệnh đái tháo đường đang được quản lý tại tuyến trước, qua đó giúp đảm bảo người bệnh được chăm sóc, theo dõi, điều trị kịp thời và cùng lúc giúp giảm áp lực quá tải ở các bệnh viện chuyên khoa.”
Với các cam kết mạnh mẽ và quyết tâm của các bên trong việc chủ động giải quyết những thách thức về y tế cộng đồng bằng các giải pháp hành động toàn diện và bền vững, Chương trình hợp tác chiến lược “Vì đôi mắt Việt” sẽ sớm được triển khai, góp phần giảm gánh nặng về bệnh lý cho người mắc bệnh võng mạc và phù hoàng điểm do đái tháo đường, thực hiện các mục tiêu “Quyền được nhìn thấy” trong chiến lược phòng chống mù lòa quốc gia từ nay đến năm 2030.
Xuân Hồng
