PGS.TS.Bs Trần An
Bệnh viện Mắt TƯ
Thuỷ tinh thể là một thấu kính trong, 2 mặt lồi, công suất khoảng +20D. Đây là một tổ chức trong suốt, không có mạch máu, không có thần kinh. Dinh dưỡng của thuỷ tinh thể chủ yếu nhờ vào thẩm thấu qua bao của nó. Triệu chứng sớm của đục thể thuỷ tinh:
- Thị lực giảm: Trẻ thường quờ quạng, nếu lớn hơn có thể đo thị lực để xác định mức độ mờ mắt. Thị lực giảm tỉ lệ thuận với mức độ đục thể thuỷ tinh.
- Loá mắt: Đục thể thuỷ tinh bắt đầu thường gây loá mắt, gây khó chịu cho người bệnh. Sự khó chịu này đặc biệt xảy ra ở hình thái đục thể thuỷ tinh dưới bao sau.
- Mắt nhìn gần tốt hơn so với trước đó: Mắt bị đục thể thuỷ tinh ban đầu có xu hướng cận thị hoá, do vậy khả năng nhìn gần của mắt tốt lên.
- Lác mắt: Trong nhiều trường hợp đây là một trong các lí do khiến bệnh nhân đi khám bệnh, nguyên nhân là do đục thể thuỷ tinh, mắt đó bị nhược thị và lác. Bệnh nhân cần được khám chuyên khoa mắt để xác định chẩn đoán và làm các xét nghiệm tìm nguyên nhân, các xét nghiệm chuẩn bị cho cuộc mổ và các xét nghiệm đánh giá chức năng của mắt như đo thị lực, nhãn áp, điện võng mạc. Siêu âm mắt là một xét nghiệm không thể thiếu giúp chẩn đoán và tiên lượng kết quả phẫu thuật.
Phương pháp điều trị:
- Các thuốc hạn chế tốc độ đục thể thuỷ tinh (như catacol, catastart...) chưa được khuyến cáo dùng cho trẻ em.
- Nên tiến hành phẫu thuật sớm, khi có chỉ định, để phòng nhược thị, lác, rung giật nhãn cầu.
- Có 2 phẫu thuật đang được áp dụng trong lâm sàng nhãn khoa ở Việt Nam và trên thế giới đó là phẫu thuật lấy thuỷ tinh thể ngoài bao, đặt thuỷ tinh thể nhân tạo và phẫu thuật tán nhuyễn thuỷ tinh thể bằng siêu âm, đặt thuỷ tinh thể nhân tạo. Để hạn chế các biến chứng sau mổ, hiện nay, người ta làm phẫu thuật cắt bao sau và cắt dịch kính ngay sau khi đặt thuỷ tinh thể nhân tạo.
- Biến chứng muộn của phẫu thuật: Đục bao sau và capture thuỷ tinh thể nhân tạo (phần quang học của thuỷ tinh thể nhân tạo nằm phía trước mống mắt), tăng nhãn áp là các biến chứng có thể gặp sau phẫu thuật.
Chăm sóc bệnh nhân sau mổ:
Bệnh nhân cần được khám và theo dõi theo chỉ định của bác sỹ. Nếu có nhược thị thì cần phải điều trị kịp thời (một trong các phương pháp hay dùng là bịt mắt lành, để mắt nhược thị được tập luyện) để phục hồi thị giác 2 mắt cho trẻ em. Phương pháp điều trị sẽ có nhiều kết quả, nếu bệnh nhân được điều trị có hiệu quả, sớm, cần sự kiên trì của bệnh nhân, sự phối hợp của gia đình.
Tóm lại, nếu như về nguyên nhân người ta chưa biết rõ hết thì về mặt điều trị ngày nay đã có rất nhiều tiến bộ. Nhiều bệnh nhân đã phục hồi thị lực và thị giác 2 mắt sau mổ. Vấn đề là ở chỗ bệnh nhân cần được khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời, có hiệu quả, có như vậy mới giảm được tỉ lệ mù do đục thể thuỷ tinh bẩm sinh.