Đại diện các tổ chức NGO quốc tế (Orbis, CBM, HKI, FHF, BOM, BHVI, ECF) cùng thường trực Ban chỉ đạo Quốc gia PCML Bộ Y tế, lãnh đạo Bệnh viện Mắt TW, Bệnh viện Mắt TP. HCM và các chuyên gia nhãn khoa tham dự Hội nghị.
Trong năm qua, các tổ chức NGOs về PCML đã triển khai rất nhiều các dự án thiết thực góp phần giảm tỷ lệ mù lòa ở cộng đồng tại Việt Nam theo mục tiêu duy trì và phát triển mô hình chăm sóc mắt bền vững. Theo đó, đã có hàng chục ngàn người được khám mắt sàng lọc, hỗ trợ điều trị phẫu thuật, cấp thuốc miễn phí…Các cơ sở chuyên khoa mắt được hỗ trợ đầu tư mua sắm các trang thiết bị hiện đại giúp cho việc chẩn đoán và điều trị ở tuyến dưới. Bên cạnh đó, NGO đã hỗ trợ đào tạo, tập huấn hàng tẳm phẫu thuật viên với các phẫu thuật chuyên sâu, tập huân hàng nghìn cán bộ y tế chăm sóc mắt ban đầu…đặc biệt ở các khu vực vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc…. Đặc biệt, thông qua cá hoạt động này, các NGO đẩy mạnh truyên fthoong, nâng cao nhận thức người dân và chính quyền các cấp về tầm quan trọng trong bảo vệ, chăm sóc mắt….
Phát biểu tại Hội nghị, TS Phạm Ngọc Đông, Phó Giám đốc Bệnh viện mắt TW đấnh giá cao những hoạt động của các NGO quốc tế trong nhiều năm qua, với một khối lượng công việc lớn, hiệu quả đã cùng với ngành mắt đưa các dịch vụ nhãn khoa tới cộng đồng, nhất là vùng sâu, khu vực miền núi, độ bao phủ dịch vụ nhãn khoa đồng đều hơn, người nghèo được tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc mắt, qua đó góp phần lớn trong công cuộc giảm tỷ lệ mù lòa ở Việt Nam.
Thời gian qua, các NGO bằng việc huy động các nguồn lực trong nước và quốc tế, đã bám sát các mục tiêu PCML quốc gia, bám sát các bệnh lý về mắt, tập trung triển khai các dự án vào các chủ đề lớn của PCML: đục thể thủy tinh, tật khúc xạ học đường, kiểm soát võng mạc đái tháo đường, chăm sóc các bệnh mắt ở trẻ em, chăm sóc mắt hòa nhập cộng đồng cho người khiếm thị, cùng hàng loạt các hoạt động tuyên truyền, vận động chính sách cũng như xây dựng các mô hình chăm sóc mắt theo hướng chuyển giao, duy trì bền vững ở cộng đồng….
PGS.TS Nguyễn Xuân Hiệp, Phó trưởng ban BCĐQG PCML Bộ Y tế, Giám đốc Bệnh viện Mắt TW ghi nhận sự cống hiến không ngừng của các NGO đối với PCML và xem các hoạt động của NGO vừa mang tính tiên phong, vừa mang tính thiết thực. PGS. TS Nguyễn Xuân Hiệp bày tỏ mong muốn các NGO tiếp tục sát cánh, phối hợp chặt chẽ hơn nữa với ngành mắt, Bệnh viện mắt TW, đặc biệt là sự hỗ trợ, cố vấn chiến lược và góc độ chuyên môn sâu của các chuyên gia nhãn khoa đầu ngành trong quá trình thực hiện dự án, khảo sát và xây dựng kế hoạch thiết kế chương trình…thì các dự án đó ngày càng hiệu quả cao hơn, sát hơn với các mục tiêu chung về PCML mà Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt.
Năm 2016, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt chiến lược quốc gia PCML giai đoạn 2020 và tầm nhìn 2030, với mục tiêu chung “tăng cường cơ hội tiếp cận của người dân với dịch vụ dự phòng, phát hiện sớm, điều trị và phục hồi chức năng mắt, giảm tỷ lệ các bệnh mù lòa có thể phòng chống được, phấn đấu nhằm loại trừ các nguyên nhân chính gây mù lòa cho mọi người dân, đặc biệt hàng triệu người mù quyền được nhìn thấy như khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) về mục tiêu thị giác 2020”.
Mục tiêu cụ thế 2020, Việt Nam phấn đấu giảm tỷ lệ mù lòa xuống dưới 4,5 người/ 1.000 dân, trong đó giảm tỷ lệ mùa lòa ở người trên 50 tuổi suống dưới 16 người/1.000 dân; Tăng tỷ lệ phẫu thuật đục thủy tinh thể trên 2,5 người/1.000 dân; Tăng tỷ lệ người bệnh đái tháo đường được khám và theo dõi bệnh lý về mắt đạt 45%; Tăng tỷ lệ tật khúc xạ học đường được khám, phát hiện sớm, cung cấp dịch vụ khúc xạ và chỉnh kính tật khúc xạ đạt trên 70%. Bên cạnh đó thực hiện đồng bộ các giải pháp: Nâng cao nhận thức cộng đồng và củng cố mạng lưới về chăm sóc mắt; Xây dựng và hoàn thiện các chính sách PCML; Kiểm soát các nguyên nhân chính gây mù lòa; Tăng cường chuyển giao kỹ thuật, nâng cao năng lực chuyên môn cho các tuyến dưới; Hợp tác quốc tế huy động các nguồn lực cũng như kinh nghiệm trong PCML....
Theo số liệu thống kê của Bệnh viện Mắt TW năm 2015, tỷ lệ của mù lòa toàn quốc năm 2015 là 1,8% dân số, giảm đáng kể so với năm 2007-2008 (là 3,1%) và với năm 2000-2002 (4,1%). Số lượng người mù ước tính ở Việt Nam cũng giảm từ 443.706 người trong năm 2000 xuống 370.640 người năm 2007 và xuống 329.333 người trong năm 2015. Tuy nhiên, tỷ lệ giảm trong giai đoạn 2007-2015 ít hơn so với giai đoạn năm 2000-2007. Bên cạnh đó, số lượng người trên 50 tuổi với thị lực kém 2 mắt năm 2007 là 1,6 triệu người đã tăng lên tới 2,1 triệu người trong năm 2015.
Việt Nam hiện có khoảng 2 triệu người mù và thị lực kém. Trên 80% tỷ lệ người mù ở Việt Nam có thể phòng, chữa được. Các nguyên nhân gây mù chính hiện nay qua điều tra cho thấy đục thể thủy tinh vẫn là nguyên nhân chủ yếu (chiếm tới 66,1%), tiếp đó là các bệnh lý đáy mắt, bệnh glôcôm, tật khúc xạ...
Đáng chú ý, tật khúc xạ (cận thị, viễn thi, loạn thị) đang ngày càng phổ biến trong thanh thiếu niên, với tỷ lệ mắc khoảng 15-20% ở học sinh nông thôn, 30-40% ở thành phố. Nếu tính riêng nhóm trẻ từ 6 - 15 tuổi (lứa tuổi cần ưu tiên được chỉnh kính) cả nước có khoảng gần 15.000.000 em, với tỷ lệ mắc các tật khúc xạ khoảng 20%, thì Việt Nam ước tính gần 3 triệu em mắc tật khúc xạ cần chỉnh kính, trong đó có tới 2/3 bị cận thị.
X.Hồng