Phát biểu tại buổi lễ công bố, PGS.TS Phạm Ngọc Đông, Giám đốc Bệnh viện Mắt Trung ương bày tỏ sự cảm ơn sự chỉ đạo của Đảng và Nhà nước, của Chính phủ và Bộ Y tế, đặc biệt tri ân tới lớp lớp thế hệ cán bộ nhãn khoa qua các thời kỳ cách mạng đã gắn bó, tâm huyết, không ngừng nỗ lực trong công tác phòng chống bệnh mắt hột hơn 70 năm qua.
Trong thành tựu phòng chống bệnh mắt hột của Việt Nam hôm nay, có sự góp sức hỗ trợ từ các bạn bè, đồng nghiệp và nhiều tổ chức quốc tế như: WHO, Bộ Ngoại giao và Thương mại Úc (DFAT), Quỹ Fred Hollows (FHF), Sáng kiến quốc tế về bệnh mắt hột (ITI), Tổ chức RTI International, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID)…
Tại Lễ công bố, Trưởng đại diện Quỹ Fred Hollows tại Việt Nam Huỳnh Tấn Phúc chia sẻ niềm tự hào cùng nhiều tổ chức quốc tế tại Việt Nam trong nhiều thập kỷ sát cánh cùng các thầy thuốc nhãn khoa qua nhiều thế hệ đã góp sức mình trong quá trình thanh toán bệnh mắt hột nói riêng và các chương trình phòng chống mù lòa nói chung tại Việt Nam. Ông Huỳnh Tấn Phúc cũng khẳng định bệnh mắt hột, trước đây từng là nguyên nhân gây hàng đầu gây mù nay đã không còn là vấn đề quan ngại của nền y tế công cộng tại Việt Nam, tuy nhiên nhấn mạnh đến các vấn đề bệnh mắt khác trong cộng đồng mà Việt Nam đang phải đối diện như: tật khúc xạ cần chỉnh kính, nhiều bệnh mắt ở trẻ em, các bệnh mắt ở người bệnh nền và người cao tuổi đòi hỏi ngành mắt và chính quyền các cấp quan tâm hơn. Các tổ chức quốc tế về phòng chống mù lòa tại Việt Nam cam kết tiếp tục đồng hành cùng ngành y tế, ngành mắt Việt Nam và chính quyền các cấp giải quyết các vấn đề về phòng chống mù lòa, thực hiện chương trình thị giác tại Việt Nam trong những năm tới.
Trong phần phát biểu ghi nhận về thành tựu thanh toán bệnh mắt hột của Việt Nam, bà Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam đánh giá rất cao sự nỗ lực ngành y tế Việt Nam trong việc tiếp cận, đầu tư và quan tâm đúng mức đảm bảo một tương lai không còn bệnh mắt hột. Chiến thắng bệnh mắt hột của Việt Nam càng minh chứng cho hiệu quả thanh toán bệnh tật bằng cách tiếp cận đa ngành, dựa trên các công cụ, bằng chứng khoa học của WHO. Đặc biệt, bà Angela Pratt lấy làm ấn tượng với đội ngũ y bác sỹ nhãn khoa Việt Nam đã và đang nỗ lực bền bỉ, ứng dụng kỹ thuật tiên tiến, chăm sóc và bảo vệ thị lực cho hàng triệu người ở Việt Nam. Bà Angela Pratt cam kết tiếp tục hỗ trợ đồng hành cùng Việt Nam, đồng thời nhấn mạnh Việt Nam cần quan tâm 3 vấn đề về phòng chống bệnh mắt hột trong thời gian tới:
1/ Cần duy trì bền vững kết quả này bằng những công cụ hiện có cũng như đã mang lại thành công tiếp tục kiểm soát chặt chẽ những trường hợp mắc bệnh mắt hột, tiếp tục duy trì các chương trình vệ sinh, nguồn nước sạch, điều này còn mang lại nhiều lợi ích khác về sức khỏe, ngoài việc phòng ngừa bệnh mắt hột.
2/ Đảm bảo chất lượng các dịch vụ chăm sóc mắt ở Việt Nam
3/ Trên cơ sở thành công thanh toán bệnh mắt hột, tiếp tục vận dụng thúc đẩy việc thanh toán các bệnh nhiệt đới bị lãng quên khác tại Việt Nam.
Tại buổi Lễ công bố, bà Angela Pratt được ủy quyền trao chứng nhận của Tổng Giám đốc tổ chức WHO cho Bộ Y tế Việt Nam về thanh toán bệnh mắt hột.
GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế đã nhận chứng thư của WHO và có bài phát biểu, trân trọng ghi nhận và gửi lời cảm ơn tới WHO và các tổ chức quốc tế tại Việt Nam đã hỗ trợ, sát cánh cùng ngành y tế Việt Nam trong suốt nhiều thập kỷ qua, cùng nhau đẩy lùi bệnh mắt hột ra khỏi cộng đồng. Đồng thời GS.TS Trần Văn Thuấn ghi nhận nỗ lực của đội ngũ y tế cơ sở, chính quyền địa phương và đội ngũ thầy thuốc nhãn khoa Việt Nam qua nhiều thế hệ, đánh giá cao vai trò đầu mối chuyên môn của Bệnh viện Mắt Trung ương trong quá trình triển khai, thực hiện và kiểm soát chương trình phòng chống bệnh mắt hột.
Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cũng lưu ý ngành y tế, ngành mắt không được lơ là và chủ quan, thời gian tới tiếp tục duy trì bền vững các thành quả đã đạt, thực hiện đồng bộ các giải pháp sau:
1/ Tăng cường công tác giám sát, phát hiện và quản lý bệnh tại cộng đồng.
2/Tiếp tục nâng cao nhận thức của người dân thực hiện vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường phòng chống bệnh mắt hột
3/ Đảm bảo các nguồn lực, cơ chế tài chính cho các hoạt động phòng chống bệnh trong đó có chi trả phẫu thuật quặm theo quy định BHYT và các quy định hiện hành
4/ Thực hiện nghiêm chế độ báo cáo định kỳ về Bệnh viện Mắt trung ương và các cơ quan quản lý nhà nước. Các hoạt đông này cũng đã được thể chế hóa trong các văn bản quy định của Chính phủ, của Bộ Y tế với các vấn đề liên quan.
Nhân dịp này, Bộ Y tế đã tặng bằng khen cho các tập thể và kỷ niệm chương cho nhiều cá nhân có thành tích công bố thanh toán bệnh mắt hột tại Việt Nam trong thời gian vừa qua.
Từ những thành tựu thanh toán bệnh mắt hột tại Việt Nam hôm nay không thể không nhắc đến sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và của Chủ tịch Hồ Chí Minh tới sự ra đời của Viện Mắt hột ngày 01/7/1957 (tiền thân của Bệnh viện Mắt Trung ương ngày nay), trong vai trò hạt nhân cùng với ngành Mắt, các tổ chức và đồng nghiệp trong nước và quốc tế… đặc biệt lớp lớp thế hệ cán bộ nhãn khoa qua các thời kỳ cách mạng đã gắn bó, tâm huyết, không ngừng nỗ lực trong công tác phòng chống bệnh mắt hột.
Sự kiện công bố thanh toán bệnh mắt hột tại Việt Nam hôm nay cũng chính là thành quả của ngành Y tế, ngành Mắt và Bệnh viện Mắt Trung ương đã thực hiện theo lời dạy của Bác Hồ năm xưa, hoàn thành di nguyện của Người lúc sinh thời: chữa trị bệnh mắt hột cho nhân dân.
Cách đây 70 năm, trước bối cảnh bệnh mắt hột chiếm tới 80-90% dân số, 15% số người bị lông quặm do bệnh Mắt hột, tỷ lệ gây mù cho 2% dân số vùng nông thôn… Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dành sự quan tâm đặc biệt đến dịch bệnh mắt hột đang tràn lan gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của quân và dân ta.
Mùa thu năm 1956, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đến thăm Viện Mắt (tiền thân của Viện Mắt hột và Bệnh viện Mắt Trung ương). Tại đây, Người đã trực tiếp giao nhiệm vụ cho các y, bác sỹ nhãn khoa:“Các cô, các chú là những người thầy thuốc chữa mắt nên phải có phương pháp dự phòng bệnh mắt hột, phải tích cực chạy chữa cho những người bị đau mắt, đem lại ánh sáng cho nhân dân”.
Ngay sau sự kiện quan trọng mang dấu ấn lịch sử này, đầu năm 1957, Thủ tướng Chính phủ Phạm Văn Đồng đến thăm Viện Mắt, và sau đó ban hành Nghị định số 278/TTg ngày 01/7/1957 thành lập Viện Mắt hột (tiền thân của Bệnh viện Mắt Trung ương ngày nay), mở ra thời kỳ mới trong công cuộc phòng chống mù lòa tại Việt Nam, trong đó ưu tiên đặc biệt cho công tác phòng chống bệnh mắt hột.
Nhiều thập kỷ sau đó, phong trào phòng chống bệnh mắt hột lan rộng khắp cả nước. Viện Mắt hột – Bệnh viện Mắt Trung ương trong vai trò hạt nhân của ngành Mắt, vừa triển khai các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng các phương pháp tiên tiến trong phòng chống bệnh mắt hột, đến các hoạt động triển khai xây dựng, đào tạo mạng lưới cán bộ nhãn khoa ở các địa phương, thành lập các đoàn xe lưu động khám mắt, mổ quặm… ở cộng đồng, vừa phát động các phong trào tuyên truyền, phổ biến kiến thức toàn dân giữ gìn vệ sinh cá nhân, cải thiện vệ sinh môi trường…
Hành trình thanh toán bệnh mắt hột ở Việt Nam trải qua hơn 7 thập kỷ, mang lại nhiều kinh nghiệm quý giá và những bài học về sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành trong việc triển khai các chương trình phòng chống bệnh mắt ở cộng đồng; phát huy giá trị tinh thần đoàn kết, đồng tâm hiệp lực của các thế hệ cán bộ nhãn khoa trong công tác phòng chống mù lòa; kiên trì nghiên cứu ứng dụng công nghệ nhãn khoa tiên tiến trong khám, chẩn đoán, điều trị các bệnh về mắt; huy động các nguồn lực xã hội và tranh thủ sự giúp đỡ của bạn bè đồng nghiệp quốc tế trong công tác phòng chống mù lòa ở Việt Nam.
Một số hình ảnh tại buổi lễ
Bài và ảnh : Xuân Hồng- Vũ Long